TIR – międzynarodowa konwencja celna z 14 listopada 1975 dotycząca przewozu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym, pozwalająca uprościć procedury na przejściach granicznych i w urzędach celnych w celu większej skuteczności przewozów drogowych.
Samochód ciężarowy poruszający się na karnecie TIR wyjeżdżający z jednego państwa jest – w myśl konwencji TIR – sprawdzany i plombowany na przejściach granicznych albo w dowolnym urzędzie celnym zlokalizowanym w środku kraju wywozu towaru, a zostaje odplombowany i skontrolowany dopiero w państwie docelowym, natomiast wszystkie granice krajów tranzytowych mija z formalnościami ograniczonymi do minimum.
Konwencję TIR zaczęto stosować tuż po skończeniu II wojny światowej (pierwsze porozumienie w tej sprawie zawarto w 1959 roku), a należy do niej kilkadziesiąt krajów: wszystkie w Europie, a także większość państw, które utrzymują dość dużą liczbę samochodów ciężarowych w ruchu międzynarodowym (między innymi Turcja, Rosja, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan, Uzbekistan, czy Iran). W lipcu 2016 roku konwencję TIR podpisała również Chińska Republika Ludowa.
Samochód ciężarowy przewożący towar pod osłoną karnetu TIR powinien być opatrzony niebieską tabliczką z białym literowym skrótem TIR – stąd wzięło się potoczne określenie dużych samochodów ciężarowych w języku polskim mianem tirów. Użycie słowa tir w języku polskim jako określenie dużego samochodu ciężarowego, służącego do przewozów na trasach międzynarodowych, jest również poprawne.
Najnowsze komentarze